Đâu là cơ hội hạnh phúc cho người dân khi Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng tái tạo? Làm sao phân phối lợi ích đến người dân? Cho đến bây giờ vẫn là bài toán khó.

Đây là vấn đề được đặt ra tại Hội thảo “Hiện thực hóa tầm nhìn trung tâm năng lượng Miền Trung” diễn ra mới đây tại TP Đông Hà (Quảng Trị). Có một thực tế, trong khi doanh nghiệp còn bận bịu với chi phí, lỗ lãi của dự án, thì về phía chính quyền mỗi địa phương triển khai dự án điện tái tạo hoàn toàn có thể tái phân phối lợi ích đến người dân địa phương thông qua vô số kênh khác nhau.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị Võ Văn Hưng (mũ cối đứng giữa) kiểm tra các dự án điện gió ở huyện Hướng Hóa.

Theo PGS. TS Trần Đình Thiên – Nguyên Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam, khi triển khai các dự án, hai thực thể hưởng lợi trước tiên là doanh nghiệp và ngân sách nhà nước. Bài toán lợi ích sẽ được giải quyết một cách bền vững nếu cùng đặt quyền lợi người dân lên với nhà nước và doanh nghiệp. Như thế, người dân và doanh nghiệp hoàn toàn có thể cùng nhau sẻ chia lợi ích. Chính quyền địa phương có vai trò đưa ra các cơ chế ràng buộc, ưu tiên tuyển dụng người bản địa cùng việc chủ dự án đầu tư thêm các hạng mục an toàn, an sinh.

Doanh nghiệp có nguồn lực để biến gió thành tiền mà người dân không có khả năng làm. Vấn đề cần tháo gỡ là sự hoán đổi để đạt được cán cân công bằng, để người dân an tâm bàn giao mặt bằng, chuyển đổi sinh kế.

Thực tế, việc phát triển “nóng” năng lượng tái tạo ở miền Trung vừa qua, ngoài nguồn lợi chung cho ngân sách, năng lượng sạch và tài chính cho doanh nghiệp đã phát sinh nhiều hệ lụy, khiếu kiện đền bù. Những tác động về môi trường sinh thái, biến đổi khí hậu hay “nứt vỡ kết cấu” cộng đồng xã hội của người dân mất đất… cũng không hề nhỏ.

Khái niệm “phát triển bền vững” được nhắc nhiều trong thời gian gần đây – nó không chỉ được đo bằng lãi ròng của doanh nghiệp, mức thuế nộp cho ngân sách. Một “hàn thử biểu” quan trọng khác chính là đời sống của người dân địa phương trong mối quan hệ cùng có lợi với doanh nghiệp và nhà nước.

Theo Diễn đàn doanh nghiệp